Ρούλα Καρπουζλή
Στις προηγούμενες μας «συναντήσεις»μας είχαμε αναφερθεί στα 8 στάδια ανάπτυξης του Έρικσον «αγγίζοντας» σταδιακά, τα δυο πρώτα,στην συνέχεια τα επόμενα τρία στάδια και τώρα ηρθε η στιγμή να «μιλήσουμε» για τα 2 τελευταία στάδια της ανάπτυξης μας.
7. Πανανθρώπινο ενδιαφέρον- Αυτοαπορόφηση.
Η γενεσιουργηκότητα ενάντια στην στασιμότητα.
Το στάδιο αυτό καλύπτει την μέση ώριμη ηλικία κατά την οποία το άτομο, αφού έχει ήδη εξασφαλίσει μία ικανοποιητική επαγγελματική και κοινωνική προσαρμογή, πρέπει να δείξει ενδιαφέρον για άτομα πέρα από το άμεσο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον και να εργαστεί για ένα καλύτερο μέλλον.
Όσα άτομα δεν καταφέρουν να αναπτύξουν ένα τέτοιο πανανθρώπινο ενδιαφέρον καταλήγουν σε καταστάσεις αυτοαπαρρόφησης ασχολούμενοι αποκλειστικά με τον εαυτό τους και τις προσωπικές τους ανάγκες.
Ο ώριμος άνθρωπος έχει την ανάγκη καθοδήγησης καθώς και ενθάρρυνσης.
Η γενεσιουργηκότητα αποτελεί ουσιαστικό στάδιο στο ψυχοσεξουαλικό και στο ψυχοκοινωνικό πρόγραμμα.
Όταν αποτυγχάνει τελείως αυτός ο εμπλουτισμός λειτουργεί η παλινδρόμηση σε μια ιδεοψυχαναγκαστική ανάγκη για ψευτοοικειότητα συχνά με αίσθηση στασιμότητας και συναισθηματικής μιζέριας. Τα άτομα αυτά δείχνουν υπερβολική επιείκεια στον εαυτό τους, και εκεί που οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, ο αναπηρισμός σωματικός η ψυχολογικός γίνεται φορέας του αυτοενδιαφέροντος.
O όρος γενεσιουργηκότητα κατέχει κεντρική θέση μεταξύ των σταδίων του Erikson, επειδή ο όρος αυτός περιλαμβάνει την εξελικτική ανάπτυξη που έκανε τον άνθρωπο ζώο που διδάσκει και συγχρόνως διδάσκεται. Δεν υπάρχει μόνο η εξάρτηση των παιδιών από τους γονείς αλλά και η εξάρτηση της γηραιότερης γενιάς από την νεαρότερη. ο ώριμος άνθρωπος έχει την ανάγκη καθοδήγησης καθώς και ενθάρρυνσης.
8. Η ακεραιότητα του Εγώ ενάντια στην απόγνωση .
Καταξίωση- Απόγνωση.
Το στάδιο αυτό καλύπτει την περίοδο που το άτομο βρίσκεται λόγω ορίου ηλικίας σε επαγγελματική και κοινωνική απομαχία.Αν το άτομο ανασκοπώντας την πορεία της ζωής του διαπιστώνει ότι πορεύτηκε σωστά και με επιτυχία, νιώθει το συναίσθημα της προσωπικής αξίας και της καταξίωσης.
Αν το άτομο ανασκοπώντας την ζωή του διαπιστώνει ότι όλη η πορεία του είναι μία σειρά από αποτυχίες και λάθος εκτιμήσεις θα δημιουργήσει το συναίσθημα της πικρίας, της αναξιότητας και της απόγνωσης. Για να προσεγγίσει η να βιώσει την ακεραιότητα το άτομο πρέπει να μάθει πως να δέχεται την θρησκεία, την πολιτική, την οικονομική τάξη των πραγμάτων, την τεχνολογία, την διαφορετική ζωή άλλων πολιτισμών, τις τέχνες και τις επιστήμες.
Μόνο στον άνθρωπο που με όποιον τρόπο έχει μεριμνήσει για πράγματα και ανθρώπους και έχει προσαρμοστεί στους θριάμβους και τις απογοητεύσεις που συνυπάρχουν με την ίδια την ύπαρξη του μπορεί να ωριμάσει ο καρπός των προηγούμενων 7 σταδίων. Και ο καρπός αυτός είναι η ολότητα, η πληρότητα, η ακεραιότητα του ΕΓΩ.
Σαφής ορισμός δεν υπάρχει μόνο συστατικά μπορούμε να αναφέρουμε σύμφωνα με τον Erikson, όπως:
*Η βεβαιότητα του ατόμου για τάξη και σημασία.
*Η μεταναρκισσιστκή αγάπη του ανθρώπινου εγώ.
*Η αποδοχή του ενός και μοναδικού κύκλου ζωής του ατόμου.
*Η συντροφικότητα.
Ο κάτοχος της ακεραιότητας είναι έτοιμος να υπερασπισθεί την αξιοπρέπεια του δικού του τρόπου ενάντια σε όλες τις σωματικές και οικονομικές απειλές. Είναι ο τρόπος της ακεραιότητας που έχει αναπτυχθεί από την κουλτούρα η τον πολιτισμό του και γίνεται η κληρονομιά της ψυχής του.
Για να γίνει κάθε άτομο, ώριμος ενήλικας πρέπει να αναπτύξει και να ικανοποιήσει σε ικανοποιητικό βαθμό όλες τις ιδιότητες και τα προαναφερθέντα συστατικά, έτσι ώστε ένας σοφός Ινδιάνος, ένας αληθινός τζέντλεμαν και ένας ώριμος χωρικός να συμμερίζονται και να αναγνωρίζουν ο ένας στον άλλον, το τελικό στάδιο της ακεραιότητας.
Με αυτές τις βεβαιότητες ο θάνατος χάνει την σημασία του. Η έλλειψη, ή η απώλεια αυτής της συσσωρεμένης ακεραιότητας του Εγώ χαρακτηρίζεται από τον φόβο του θανάτου. Η απόγνωση εκφράζει το συναίσθημα ότι ο χρόνος είναι τώρα λιγοστός, ελάχιστος για να προσπαθήσει κανείς να ξεκινήσει μια άλλη ζωή και να δοκιμάσει εναλλακτικές οδούς για την κατάκτηση της ακεραιότητας.
Και τέλος τα υγιή παιδιά δεν θα φοβούνται την ζωή αν οι μεγαλύτεροι τους έχουν αρκετή ακεραιότητα ώστε να μην φοβούνται τον θάνατο.
Κάθε ενήλικος ήταν κάποτε παιδί. Ήταν κάποτε μικρός. Μια αίσθηση μικρότητας διαμορφώνει την σκέψη του, πρώιμες εμπειρίες που δεν μπορούν να ξεριζωθούν. Οι θρίαμβοι του θα εκτιμηθούν σε σχέση με αυτή την μικρότητα και οι ήττες του θα της δώσουν υπόσταση.
Κάθε κοινωνία αποτελείται από ανθρώπους που εξελίσσονται από παιδιά σε γονείς.
Για να εξασφαλίσει την συνέχεια της παράδοσης, η κοινωνία οφείλει να ετοιμάσει από νωρίς τα παιδιά της για να γίνουν γονείς και πρέπει να φροντίσει για τα αναπόφευκτα κατάλοιπα της νηπιακότητας τους.
Χρησιμοποιώντας την σοφία της τέχνης απομακρύνουμε το καταστροφικό άγχος από την ζωή μας.
Οι τρόποι είναι πολλοί ώστε να ταιριάζουν στον καθέναν μας.
Οι τέχνες είναι πολλές ώστε να ψυχα-γωγουν, εκπαιδεύουν, θεραπεύουν, τους περισσότερους.
Στο θέατρο, παίζοντας κόντρα ρόλους αναγνωρίζουμε δικές μας δυσλειτουργικές σκέψεις και συναισθήματα και βελτιώνουμε συμπεριφορές. Το θέατρο είναι ψυχοεκπαιδευτικό. Η αξία του είναι επιστημονικώς αναγνωρισμένη.
Με την μουσικό-θεραπεία απαλύνουμε το άγχος, προλαμβάνοντας ίσως, ασθένειες σώματος και ψυχής. Σε μεγαλύτερες ηλικίες η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου συνίσταται από ιατρούς γεροντολόγους.
Η δημιουργική γραφή αποτελεί ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο για την αυτογνωσία μας ,εφόσον μας επιτρέπει έναν δυνατό εσωτερικό διάλογο.
Ο χορός και το τραγούδι εκτός από δυνατά μέσα έκφρασης και ευχαρίστησης αποτελούν και ένα εξαιρετικό όπλο κατά του κυτταρικού και καταστροφικού άγχους.
Οι εικαστικές τέχνες αποδείχτηκαν, μετά από έρευνες που έγιναν σε νοσοκομεία που φιλοξενούσαν τραυματίες πολέμου κατά την διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, ιδιαιτέρως θεραπευτικές.
Η τέχνη ομορφαίνει την ζωή μας. Μας κάνει καλύτερους ανθρώπους. Μας βοηθάει να σκεφτούμε καλύτερα, μας απαλλάσσει από την συναισθηματική μιζέρια. Ανοίγει τους ορίζοντες μας. Μας δείχνε νέους δρόμους. Μας ταξιδεύει παντού. Μας δείχνει πώς να επικοινωνούμε με άλλους λαούς, με άλλους πολιτισμούς διότι η Τέχνη είναι οικουμενική.
Και το πιο σπουδαίο και σημαντικό είναι ότι η Τέχνη δεν εξετάζει ηλικίες. Όποια ηλικία και αν διανύεται μπορείτε κάλλιστα να γευτείτε τα οφέλη της.
